ಬದರೀನಾಥದೊಡನೆ ಯಾತ್ರಾ ಫಲಶ್ರುತಿ

(ಕೇದಾರ ಇಪ್ಪತ್ತೆಂಟು ವರ್ಷಗಳ ಮೇಲೆ! - ಉತ್ತರಾರ್ಧ)

ಸೆರ್ಸಿಯಿಂದ ಬದರಿಗೆ ಹೋಗುವ ವಾಹನಗಳ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಾರಿ ಹೆದ್ದಾರಿಗಳಲ್ಲೇ ಇತ್ತು. ಅಂದರೆ ನಾವು ಬಂದಿದ್ದ ಹೆದ್ದಾರಿ ೧೦೭ರಲ್ಲಿ ರುದ್ರಪ್ರಯಾಗಕ್ಕೆ ಮರಳಿ, ಡೆಹ್ರಾಡೂನಿನಿಂದ ಬಂದಿದ್ದ ಹೆದ್ದಾರಿ ೭ರಲ್ಲಿ ಎಡ ತಿರುವು ತೆಗೆದುಕೊಂಡು, ಕರ್ಣಪ್ರಯಾಗ್ ಎಂದೆಲ್ಲ ಮುಂದುವರಿಯಬೇಕಿತ್ತು. ಅಲ್ಲಿನ ದಾರಿ-ದುರವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ನಮಗೆ ‘ಹೆದ್ದಾರಿ’ ಎನ್ನುವ ವಿಶೇಷಣವೇ ತಮಾಷೆಯಾಗಿ ಕೇಳುತ್ತಿತ್ತು. ಸಾಲದ್ದಕ್ಕೆ ನಕ್ಷೆಯಲ್ಲಿ ಅದೊಂದು ಬಳಸಂಬಟ್ಟೆ ಎಂದೂ ಕಾಣಿಸಿತು. ಬದಲಿಗೆ, ರುದ್ರಪ್ರಯಾಗದ ಅರ್ಧ

ದಾರಿಯಲ್ಲೇ ಸಿಗುವ ಊಖಿಮಠದ ಎಡದಾರಿ ಹಿಡಿದು, ಕರ್ಣ ಪ್ರಯಾಗದಿಂದಲೂ ಮುಂದಿನ ಚಮೋಲಿಗೆ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದ ದಾರಿ ಉತ್ತಮ ಒಳದಾರಿ ಎಂದೇ ಅನಿಸಿತು. "ಏನಲ್ಲದಿದ್ದರೂ ಅದರ ಡಾಮರ್ ಒಳ್ಳೇದಿದೆ" ಎಂದೇ ಹಿಂದೆ ಹೋದವರ ಅನುಭವದ ನುಡಿ ಸೇರಿಕೊಂಡಿತು. ಕೊನೆಯಲ್ಲಿ ಕಿಮೀ ಲೆಕ್ಕದ ಉಳಿತಾಯ ನಿಜವಾದರೂ (೧೩ ಕಿಮೀ!) ತುಂಬ ಸಪುರ ಮತ್ತು ವಿಪರೀತ ತಿರುವುಮುರುವುಗಳಿದ್ದುದರಿಂದ ಸತಾವಣೆಯ ಅಂಶವೇ ಹೆಚ್ಚು. 

ಕೇದಾರನಾಥ - ಇಪ್ಪತ್ತೆಂಟು ವರ್ಷಗಳ ಮೇಲೆ

(ಪೂರ್ವಾರ್ಧ) 

‘ಪುರಾಣ ಜಪ’ದಲ್ಲಿ ನನಗೆ ದೊಡ್ಡ ಕುಖ್ಯಾತಿ ಇದೆ. ಅಂತರ್ಜಾಲದಲ್ಲಿ ಯಾರೇನು ಕಥಿಸಿದರೂ ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ತಡವಾಗಿ ನನಗೇ ಮುಜುಗರವುಂಟಾಗುವಂತೆ "ನಾನೂ....." ಬರೆಯುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತೇನೆ, ಪ್ರಕಟಿತ ಲೇಖನಗಳಿಗೆ ಸೇತು ತುರುಕುತ್ತಿರುತ್ತೇನೆ. ಇದರ ಪುಣ್ಯ ಫಲವಾಗಿ, ಇಪ್ಪತ್ತೆಂಟು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ನಾನು, ದೇವಕಿಯೂ ನೋಡಿದ ಕೇದಾರ, ಆಗ ನೋಡಲಾಗದ ಬದರೀ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಿಗೆ ಹೊರಟು ನಿಂತ ಯಾತ್ರಾ ತಂಡದಲ್ಲಿ ಸೇರಿಹೋಗಿದ್ದೆವು. ಸನ್ನಿವೇಶವನ್ನು ಕಿರಿದರಲ್ಲಿ

ಹೇಳುವುದಿದ್ದರೆ..... 

ಅದೊಂದು ಅಪರಾಹ್ನ, ಸೈಕಲ್ ಗೆಳೆಯ ಹರಿಪ್ರಸಾದ್ ಶೇವಿರೆಯಿಂದ ಅನಿರೀಕ್ಷಿತ ಚರವಾಣಿ ಬಂತು, "ನಮ್ಮ ಕೇದಾರ ಬದರೀ ಯಾತ್ರೆಗೆ ನೀವಿಬ್ಬರು ಅತಿಥಿಗಳಾಗಿ ಬರಬೇಕು." ಯಾವ ಮುನ್ಸೂಚನೆ ಇಲ್ಲದ, ನಿಶ್ಶರ್ತ, ನಿಃಶುಲ್ಕ, ಪ್ರೀತಿಯೊಂದೇ ಆಧಾರವಾದ ಕರೆ, ಅದೂ ನಮ್ಮದೇ ಬಯಕೆಯ ಮೂರ್ತ ರೂಪ! ಹರಿಪ್ರಸಾದರ ಅಣ್ಣ - ಅನಂತಕೃಷ್ಣರಾವ್ (ಎಕೆ ರಾವ್), ಮೂಡಬಿದ್ರೆಯ

ಫಲ್ಗುಣಿ - ಒಂದು ನದಿಯ ಅವಹೇಳನ ದರ್ಶನ

ಮಂಗಳೂರಿನ ನಾವು ನಾಲ್ಕೈದು ದೋಣಿಮಿತ್ರರು ಮಳೆಗಾಲ ತಗ್ಗುವುದನ್ನು ಕಾದಿದ್ದೆವು. ನಾವಿನ್ನೂ ಕಡಲಿಗಿಳಿಯುವ ಕಲಿಗಳಲ್ಲ, ನದಿಗಳಲ್ಲೂ ಮಳೆಗಾಲದ ಸೆಳವು, ಸೆಡೆತಗಳೊಡನೆ ಸೆಣಸುವ ಸಾಹಸಿಗಳೂ ಅಲ್ಲ. ಸಣ್ಣದಕ್ಕೆ ಬಡಕಲು ಫಲ್ಗುಣಿ ನದಿಯನ್ನು ಆಯ್ದುಕೊಂಡೆವು. ಸುಲ್ತಾನ್ ಬತೇರಿಯಿಂದ ಕೂಳೂರು, (ಸ್ವಚ್ಛಭಾರತದಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಹೊಳೆಗಳಿಲ್ಲವೇ?) ಕೂಳೂರಿನಿಂದ ಮೇಲಿನೊಂದು ಕುದ್ರುವಿನವರೆಗೆ (ಫಲ್ಗುಣಿಯ ಮೇಲೊಂದು ಪಲುಕು) ಎರಡು ಕಂತು ದೋಣಿಯಾನ ಹಿಂದೆ ಮಾಡಿದ್ದೆವು. ಆ ಸರಣಿಯನ್ನೇ

ಈ ಬಾರಿ (೧೬-೯-೧೮) ಮುಂದುವರಿಸುವ ಹೊಳಹು ನಮ್ಮದು. ಆದರೆ ಅದಕ್ಕಿದ್ದ ಸಣ್ಣ ಅಡ್ಡಿ ಮಳವೂರು ಕಟ್ಟೆ. ಕಟ್ಟೆಯ ತೂಬುಗಳಿಗೆ ಹಲಿಗೆ ಇಳಿಸಿದ್ದರೆ ತೇಲಿ ಸಾಗುವ ಪ್ರಶ್ನೆಯೇ ಇರುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ. ಈಗ ಅದು ಮುಚ್ಚಿರದಿದ್ದರೂ ಕಂಡಿಗಳಲ್ಲಿನ ಹರಿವಿನ ವಿರುದ್ಧ ನಮ್ಮ ರಟ್ಟೆಬಲ ಪರೀಕ್ಷಿಸಲು ಧೈರ್ಯವಿರಲಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿ ಅದರಿಂದಲೂ ತುಸು ಮೇಲೆಯೇ ನಮ್ಮ ದೋಣಿಗಳನ್ನು ನೀರಿಗಿಳಿಸಿ, ಮೇಲ್ಮುಖವಾಗಿ ಸಾಗಬೇಕು. ಗುರುಪುರ ಮತ್ತು ಪೊಳಲಿ ಸೇತುವೆಗಳನ್ನು ದಾಟಿ, ಮೂಲರಪಟ್ನದ ಕುಸಿದ ಸೇತುವೆಗೆ ಮುಗಿಸಬೇಕು.

ದಾಖಲೀಕರಣದ ದುಮ್ಮಾನಗಳು

ನೀನಾಸಂಗೆ ಔಪಚಾರಿಕತೆಯ ಕಟ್ಟುಪಾಡುಗಳು ಹಿಡಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಅನಿವಾರ್ಯತೆಯಲ್ಲಿ ಉದ್ಘಾಟನೆ, ಸಮಾರೋಪ ಕಲಾಪಗಳು ನಡೆದರೂ ದೊಡ್ಡವಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ಗಟ್ಟಿ ಕೆಲಸವನ್ನು ತೋರಿಸಿ, ಉಪಯುಕ್ತತೆಯನ್ನು ಸಾರುತ್ತವೆ. ರಂಗಶಿಕ್ಷಣ ಇದರ ಪ್ರಧಾನ ಲಕ್ಷ್ಯ. ಅದರ ಭಾಗವಾಗಿ ಸಜ್ಜುಗೊಳ್ಳುವ ಅನೇಕ ನಾಟಕಗಳು ಅಲ್ಲೇ ಒಂದೋ ಎರಡೋ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕಷ್ಟೇ ಉಳಿದು ಬರ್ಖಾಸ್ತಾಗುತ್ತವೆ. ಶಿಕ್ಷಣ ಕೇಂದ್ರದ ಚಟುವಟಿಕೆಯನ್ನು ವಿಸ್ತೃತ ಕನ್ನಡ ಜಗತ್ತಿಗೆ ಪರಿಚಯಿಸುವುದರೊಡನೆ,

ರಂಗಾಸಕ್ತಿ ಪ್ರೇರಿಸಲೆಂದೇ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ಸಂಘಟನೆಗೊಳ್ಳುವ, ಆಹ್ವಾನಿತ ರಂಗ ಪರಿಣತರ ತಂಡ ತಿರುಗಾಟ. ಇವು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ರಂಗಕೃತಿಗಳೊಡನೆ ಎರಡು ಮೂರು ತಿಂಗಳು ‘ಕಸರತ್ತು’ ನಡೆಸಿ, ನೀನಾಸಂನ ವಾರ್ಷಿಕ ‘ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಶಿಬಿರ’ದಲ್ಲಿ ಮೊದಲು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕಿಳಿಯುತ್ತವೆ. ಪ್ರತಿ ತಿರುಗಾಟ ತಂಡದ ಬಂಧ ಮತ್ತು ಪ್ರದರ್ಶನಾವಧಿ ಒಂದು ವರ್ಷಕ್ಕೇ ಸೀಮಿತ. ತಿರುಗಾಟದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಮುಖಗಳು ಮತ್ತೆ ಮತ್ತೆ ಕಾಣಿಸಿದರೂ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಅವು ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಸ್ವಪ್ರೇರಣೆಯಿಂದ

ಮೂಸೋಡಿ ಕಳಚಿ ಮಂಜೇಶ್ವರ ಉಳಿಸಿ?

ಕೇರಳ, ಕೊಡಗುಗಳಲ್ಲಿ ಜನ, ಸೊತ್ತುಗಳ ಮೇಲೆ ಮಳೆಗಾಲ ಬೀರಿದ ದುಷ್ಪ್ರಭಾವ ದೊಡ್ಡ ಸುದ್ದಿ ನಿಜ, ಯುದ್ಧಸ್ತರದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸವಾಗಬೇಕಾದ್ದೂ ಸರಿ. ಆದರೆ ಇದು ಇಂಥದ್ದೇ ಅನ್ಯ ಪ್ರಾಕೃತಿಕ ಅನಾಹುತಗಳಿಗೊಂದು ತಾರ್ಕಿಕ ಕೊನೆ ಕೊಡದುಳಿಯಲು, ರಕ್ಷಣೆ ಪರಿಹಾರ ಕಾರ್ಯಗಳ ಕುರಿತು, ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಆಡಳಿತ ಮತ್ತು ಮಾಧ್ಯಮಗಳು ಮರೆತುಬಿಡುವುದು ತಪ್ಪು. ಹಾಗಾಗಿಯೇ ನಾನು ‘ಬಿಸಿಲೆ ಕುಸಿತ, ಎತ್ತಿನಹೊಳೆ ಅವಸ್ಥೆ’ ಮೊದಲ ಪ್ರಾಶಸ್ತ್ಯದಲ್ಲಿ ನೋಡಿ ಬಂದೆ, ತಿಳಿದಷ್ಟು ಬರೆದೆ. ಮತ್ತೂ ತಲೆಯಲ್ಲಿ

ಕೊರೆಯುತ್ತಲೇ ಉಳಿದಿತ್ತು, ತುಸು ಹಿಂದಿನ ಇನ್ನೊಂದು ಸಮಸ್ಯೆ - ಮೂಸೋಡಿಯದ್ದು. 

ಮೂಸೋಡಿ - ಎಲ್ಲಿ, ಏನು: ‘ಪಡ್ಡಾಯಿ’ ಚಿತ್ರೀಕರಣದ ಅಗತ್ಯಕ್ಕೆ ಕಡಲ ಕೊರೆತಕ್ಕೀಡಾದ ಮನೆಗಳನ್ನು ಹುಡುಕಿ ಅಭಯ, ನಾನು ಕಳೆದ ವರ್ಷ ಓಡಾಡಿದ್ದು, ಮೂಸೋಡಿ ಸಿಕ್ಕಿದ್ದು ನಿಮಗೆಲ್ಲ ತಿಳಿದೇ ಇದೆ (ಇಲ್ಲದವರು ಅವಶ್ಯ ಓದಿ : ಕಡಲ ಕಲಕಿನಲ್ಲೆದ್ದ ಅಮೃತದ ಹನಿಗಳು. ಮೂಸೋಡಿಯಲ್ಲಿ ಅಂದು ಉಳಿದಂತೆ ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದದ್ದು ಹಮೀದರ ಒಂದೇ ಮನೆ. ಅದೂ ಬಿದ್ದು